Czym jest stopa referencyjna NBP, na co wpływa i ile wynosi?

Stopa referencyjna jest uznawana za jedną z najważniejszych stóp procentowych. Wpływa na ogólną sytuację obywateli i ma szczególne znaczenie dla kredytobiorców. Od jej wysokości w dużej mierze zależy, ile wyniesie koszt zobowiązania. Dowiedz się, czym jest stopa referencyjna NBP, na co wpływa i ile obecnie wynosi.

Czym jest stopa referencyjna?

Stopa referencyjna NBP jest wskaźnikiem ustalanym przez Radę Polityki Pieniężnej, czyli organ decyzyjny Narodowego Banku Polskiego. Ma ona duże znaczenie dla krajowej polityki pieniężnej, ponieważ określa minimalną cenę, po jakiej bank centralny przeprowadza operacje na rynku międzybankowym.

O jakie transakcje chodzi? Przede wszystkim o pożyczki dla innych banków – stopa referencyjna NBP wyznacza minimalne oprocentowanie, którego wysokość oddziałuje na ogólnokrajowe stopy procentowe.

Stopa referencyjna – na co wpływa?

Czy wysokość stopy referencyjnej ma znaczenie dla gospodarki krajowej? Zdecydowanie tak – wpływa m.in. na:

• koszty kredytów i depozytów w bankach komercyjnych,
• wysokość aktualnych stóp procentowych w bankach komercyjnych,
• poziom inflacji.

Gdy stopa referencyjna NBP wzrasta, ceny i koszty życia rosną, co z kolei spowolnia rozwój gospodarczy. Z drugiej strony, podwyższenie tego wskaźnika ma służyć ustabilizowaniu gospodarki krajowej poprzez regulowanie poziomu dostępności inwestycji oraz zmianę zwyczajów konsumenckich.

Wahania stopy referencyjnej NBP mają duże znaczenie dla kredytobiorców. Im wskaźnik będzie wyższy, tym większe będą koszty kredytów oraz wysokość raty miesięcznej, ponieważ oprocentowanie zobowiązania będzie wyższe.

Jeśli chcesz sprawdzić aktualną wysokość raty oraz całkowite koszty kredytu, możesz skorzystać np. z kalkulatora kredytu hipotecznego. Dzięki orientacyjnej symulacji wstępnie ocenisz, jak zmiany na rynku mogą wpłynąć na Twoje finanse.

Stopa referencyjna NBP – od czego zależy jej wysokość?

Zastanawiasz się, od czego zależy wysokość stopy referencyjnej NBP? Oto kilka najważniejszych czynników:

• Poziom gospodarki krajowej – jeśli trwa okres recesji, RPP może obniżać wskaźnik, żeby stymulować wzrost gospodarczy. W czasie rozkwitu gospodarczego będzie go zwiększać, aby zapobiec ewentualnemu nadmiernemu rozpędzeniu gospodarki.
• Stan rynku międzybankowego – chodzi o wysokość kosztów pozyskania kapitału przez banki komercyjne. Na tej podstawie Rada Polityki Pieniężnej decyduje o aktualnej wysokości stopy referencyjnej.
• Zagraniczna polityka finansowa – dotyczy to decyzji podejmowanych przez inne banki, w szczególności strategicznych partnerów handlowych Polski oraz znaczenia siły nabywczej złotego.
• Perspektywy rozwoju gospodarczego, które mogą mieć wpływ na stan krajowej gospodarki, m.in. poziom inflacji, prognozy w zakresie wzmacniania gospodarki.

Może Cię zainteresować: Inwestowanie w nieruchomości – czy po podwyżce stóp wciąż się opłaca?

Jak ustalana jest stopa referencyjna NBP?

Decyzje w sprawie ustalenia wysokości stopy referencyjnej NBP podejmuje Rada Polityki Pieniężnej na cyklicznych posiedzeniach. Analiza obejmuje kilka etapów, a organ bierze pod uwagę:

• poziom inflacji – porównuje jej aktualny stan z prognozami ekonomistów,
• wzrost gospodarczy – ocenia tempo wzrostu PKB i innych czynników makroekonomicznych, od których zależy rozwój sytuacji ekonomicznej w kraju,
• tendencje na rynku pracy – poziom zatrudniania oraz liczbę bezrobotnych – wysoka stopa bezrobocia może wpłynąć na obniżenie stopy referencyjnej NBP, by zachęcać do aktywności zawodowej,
• stabilność sektora finansowego – organ sprawdza zasady udzielania kredytów oraz sytuację na rynku międzybankowym – wahania oznaczają potrzebę modyfikacji głównego wskaźnika finansowego.

Dzięki temu RPP może ocenić zakres koniecznych zmian, by utrzymać równowagą na rynku finansowym.

Stopa referencyjna NBP a inflacja – jak to wygląda w praktyce?

Sytuacja ekonomiczna w kraju wpływa bezpośrednio na nasze życie. Jeśli jest stabilna, czujemy się pewnie i możemy chętniej inwestować. Gdy zaczyna się destabilizować, zmienia się nasze podejście do wydania pieniędzy.

Na stan gospodarki krajowej wpływa inflacja – gdy przekracza założony cel, RPP musi odpowiednio reagować. W takiej sytuacji najczęściej podwyższa jej poziom, by zahamować nadmierny wzrost gospodarczy. Co to dla nas oznacza? Najczęściej:

• wzrost kosztów życia,
• zwiększenie kosztów kredytowych,
• obniżenie popytu,
• spadek liczby inwestycji.

A co jeśli poziom inflacji spada? Wtedy zwykle powoduje to obniżenie kosztów życia oraz kredytów, aby zachęcić nas do zmiany nawyków konsumenckich, np. aktywności inwestycyjnej.

Pozostałe rodzaje stóp procentowych NBP

Stopa referencyjna NBP to główny wskaźnik, jednak nie jedyny, jaki ma znaczenie dla polityki finansowej kraju. Jakie są inne stopy procentowe?

• Stopa lombardowa – to maksymalne oprocentowanie obowiązujące dla banków komercyjnych dla pożyczek pod zastaw papierów wartościowych. Zwykle jest wyższa od stopy referencyjnej NBP.
• Stopa depozytowa – dotyczy oprocentowania depozytów, które NBP przyjmuje od banków komercyjnych na krótki okres.
• Stopa redyskontowa – wykorzystuje się ją przy redyskontowaniu weksli przez banki w NBP. Ma wpływ na koszty refinansowania oraz zdolności kredytowe banków.
• Stopa dyskontowa – ma znaczenie dla oprocentowania weksli, które przyjmuje NBP w zakresie operacji dokonywanych na otwartym rynku oraz kontroli podaży pieniądza.

Wysokość każdej ze stóp procentowych jest ustalana indywidualnie. Dzięki temu właściwe organy mogą na bieżąco regulować ilość pieniądza znajdującego się w obiegu.

Wysokość referencyjnej stopy procentowej w 2020, 2021, 2022 i 2023, 2024 i 2025 roku

Rada Polityki Pieniężnej systematycznie obserwuje sytuację ekonomiczną i finansową w Polsce. Regularne zmiany na rynku powodują, że organ musi na bieżąco dostosowywać wysokość stopy procentowej do aktualnej sytuacji gospodarczej. To tłumaczy, dlaczego ten wskaźnik cały czas się zmienia.

Jak kształtowała się jego wysokość na przestrzeni 2020-2023? Stopa referencyjna NBP w 2020 roku często była modyfikowana – wiązało się to z sytuacją wywołaną pandemią. W tym okresie spadła do poziomu 0,10% i był to najniższy wynik w historii. W kolejnych latach: 2021, 2022 i 2023 następował systematyczny wzrost, aż do października 2023 roku, kiedy stopa referencyjna NBP wyniosła 5,75%.

A jakie są prognozy na ten rok? Stopa referencyjna NBP 2025 utrzymuje się na poziomie 5,75% i na razie nie spada.

Stopa referencyjna – najczęstsze pytania

Jaka jest aktualna stopa referencyjna?

Stopa referencyjna NBP w marcu 2025 wynosi 5,75% – ta wartość obowiązuje od października 2023 roku.

Czy stopa referencyjna to to samo co WIBOR?

Stopa referencyjna NBP to ważny wskaźnik finansowy, który determinuje politykę pieniężną w kraju. WIBOR to stopa procentowa, po której banki pożyczają między sobą pieniądze.

Jak wyliczyć stopę referencyjną?

Rada Polityki Pieniężnej ustala, a nie wylicza stopę referencyjną NBP. Podczas analizy organ bierze pod uwagę wiele czynników, m.in. poziom inflacji, sytuację na rynku pracy.

Dlaczego stopa referencyjna jest ważna?

Stopa referencyjna NBP wpływa na stan całej gospodarki. Ma ona przełożenie m.in. na koszty udzielania kredytów, oprocentowania depozytów.

Jak często zmienia się stopa referencyjna?

Decyzje w sprawie ustalenia wysokości stopy referencyjnej NBP zapadają na posiedzeniach RPP. Spotkania odbywają się cyklicznie, zwykle co miesiąc, podczas których organ ocenia potrzebę wprowadzenia zmian.

Jakie są inne rodzaje stóp procentowych NBP?

Poza stopą referencyjną NBP, można wskazać m.in. stopę lombardową, depozytową, dyskontową.

Jak stopa referencyjna wpływa na inflację?

Stopa referencyjna NBP na wysokim poziomie może ograniczyć inflację, ale spowoduje wzrost kosztów życia. Obniżenie wskaźnika pobudzi gospodarkę, ale zwiększy poziom inflacji.

Jak stopa referencyjna wpływa na Twoje finanse osobiste?

Decyzje dotyczące wysokości stopy referencyjnej NBP mają bezpośredni wpływ na oprocentowanie kredytów i depozytów, co przekłada się na Twoje finanse. Zmiany mogą doprowadzić do zwiększenia lub zmniejszenia kosztów udzielania zobowiązań oraz zysków z oszczędności.