Inflacja – co to jest? Jakie są prognozy na 2023 rok?

Jeśli dotychczas nie interesowało Cię pojęcie inflacji, to Twoje nastawienie z pewnością zmienił 2021, a przede wszystkim 2022 rok. W końcu przyniósł on gwałtowne – i dla wielu dość niespodziewane – przyspieszenie wzrostu cen. Eksperci mFinanse wyjaśniają, co to jest inflacja i czy w Polsce w 2023 roku może stanowić powód do poważnego niepokoju.

Zobacz też: Likwidacja stawki WIBOR – co to oznacza dla kredytobiorców?

Co to jest inflacja i dlaczego jest tak ważna?

Pytanie, czym jest inflacja i jakie są jej prognozy na 2023 rok, jest ostatnio jednym z najpopularniejszych z kategorii „ekonomia”. Od razu wyjaśnijmy zatem, że jest to nic innego, jak utrzymujący się wzrost ogólnego (średniego) poziomu cen w gospodarce. Co należy przez to rozumieć?

Gdy drastycznie rosną ceny masła, elektroniki, cukru czy czereśni w czasie lata to nie możemy jeszcze mówić o radykalnych zmianach. Zmieniają się także stopy procentowe, co negatywnie wpływa na rynek mieszkaniowy. Propozycje pokazywane przez kalkulator kredytu hipotecznego dla wielu Polaków są zaskoczeniem, ale nie tym pozytywnym.

Inflacja w Polsce ma miejsce dopiero wówczas, gdy wzrosty cen:

• mają charakter powszechny i trwały,
• dotyczą wielu ważnych i regularnie nabywanych produktów oraz usług.

Chodzi tutaj m.in. o żywność, napoje, obuwia, ubrania, paliwo, wyposażenie mieszkania czy noclegi w hotelach. Poszczególne wydatki mają różny udział w tzw. koszyku inflacyjnym, na podstawie którego Główny Urząd Statystyczny systematycznie obliczał zmiany wysokości inflacji w Polsce w 2021 roku – funkcjonuje to na takich samych zasadach do tej pory.

Gdy wzrosty cen mają charakter powszechny, to:

• za tę samą kwotę możesz nabyć coraz mniej produktów spożywczych i innych potrzebnych do życia dóbr czy usług,
• realnie spada wartość Twoich oszczędności.

Nie dziwi więc, że tematem inflacji w Polsce i jej zmian żyją nie tylko ekonomiści oraz analitycy gospodarczy, ale również zwykli obywatele.

Jaka jest inflacja w Polsce w 2021 i 2022 roku?

W ostatnich latach przeciętni Polacy, którzy nie zajmują się na co dzień finansami, nie mieli powodów, aby głębiej zastanawiać się, czym jest inflacja i jak będzie się zachowywała w przyszłości. Jej wysokość znajdowała się w pożądanym przedziale (zgodnie z ustaleniami NBP wynosi on 2,5% z możliwością odchylenia o 1 p.p. w dół lub w górę), a na horyzoncie nie było czynników, które mogłyby nasilić procesy inflacyjne.

Poważne zmiany przyniósł 2021 rok, kiedy inflacja w Polsce wzrosła z 1,3% w styczniu do aż 8,6% w grudniu. Oznacza to, że jeszcze w styczniu 2021 roku ogólny poziom cen w Polsce był tylko o 1,3% wyższy niż w styczniu 2020 roku, ale już w grudniu 2021 roku o 8,6% przewyższał odczyt sprzed 12 miesięcy.

Natomiast inflacja w Polsce w 2022 roku to okres samych wzrostów poza lutym, gdy zanotowano spadek do 8,5%. Według danych pochodzących z 10.2022 roku wyniosła 17,9% i jest to najwyższy wynik od 26 lat. W porównaniu z 09.2022 roku to więcej o 1,8%. Największe podwyżki zauważono w przypadku energii (41,7%), jedzenia i picia (21,9%) oraz paliwa (19,5%).

Ile będzie wynosiła inflacja w Polsce w 2023 roku?

Niestety wiele wskazuje na to, że podwyższona inflacja w Polsce w 2022 roku nie będzie zjawiskiem przejściowym, lecz pozostanie z nami na dłużej. Sytuacja jest dynamiczna i trudno określić, jak długo z nami pozostanie i ile będzie wynosiła w najbliższych kilku, kilkunastu miesiącach.

Według prognoz ekspertów inflacja w Polsce w 2023 roku w styczniu i lutym może być nawet wyższa niż w 08.2022 roku. Szacuje się, że sięgnie ona do 26% w I kwartale 2023 roku. W II kwartale natomiast ma nastąpić spadek nawet do 10%, ale inflacja wciąż pozostanie dwucyfrowa.

Zobacz też: Wsparcie dla kredytobiorców i koniec WIBOR, czyli rządowy plan na 2023

Co to jest hiperinflacja i czy stanowi realne zagrożenie dla Polski?

Roczne tempo wzrostu cen na poziomie kilku procent jest zjawiskiem naturalnym, a według wielu ekonomistów wręcz pożądanym. Powodem do niepokoju staje się sytuacja, w której ceny rosną o kilkanaście procent w skali roku, a ich wzrost zaczyna jeszcze przyspieszać.

Gdy sprawy wymkną się spod kontroli, inflacja szybko przybiera na sile i jest już liczona w dziesiątkach, a w skrajnych przypadkach – w setkach, a nawet tysiącach procent w skali miesiąca. To niezwykle szkodliwe zjawisko nazywane jest hiperinflacją, a do jego pojawienia się prowadzą zwykle:

• całkowite załamanie systemu finansowego,
• powszechna utrata zaufania do krajowej waluty,
• potężny deficyt budżetowy i finansowanie go z pomocą masowego dodruku pieniędzy.

W dzisiejszej Polsce oczywiście nie ma zagrożenia hiperinflacją, jednak warto mieć na uwadze, że nie jest ona zjawiskiem rozważanym wyłącznie na gruncie akademickim. W historii doświadczyło jej wiele krajów, w tym Polska w roku 1990 czy Niemcy na początku lat 20. XX wieku. Najbardziej znanym przykładem z ostatnich lat jest Wenezuela, w której hiperinflacja doprowadziła do potężnego kryzysu społeczno-gospodarczego, niemniej niepokojąco silne tempo wzrostu cen notuje się również m.in. w Argentynie, Turcji czy Sudanie.

Zobacz też: Podniesienie stóp procentowych w 2022 i ich wpływ na raty kredytów