Na co uważać podczas spłaty Bezpiecznego Kredytu 2 procent?

Czy można stracić prawo do dopłat już po otrzymaniu Bezpiecznego Kredytu 2 procent? Czy istnieje ryzyko oddania całej dotacji, także za już spłaconą część zobowiązania? Jakie mogą być konsekwencje opóźnienia w spłacie pojedynczej raty? Poniżej odpowiadamy na wszystkie pytania, które boisz się głośno wypowiedzieć.

Rekordowe zainteresowanie Bezpiecznym Kredytem 2 proc.

Bezpieczny Kredyt 2 proc. przyniósł ożywienie zarówno na rynku nieruchomości, jak i rynku kredytów hipotecznych, jakiego nie obserwowano od dawna. Od chwili uruchomienia programu, czyli lipca 2023, liczba osób wnioskujących o kredyty mieszkaniowe zaczęła gwałtownie rosnąć. Z każdym miesiącem padały rekordy — dla przykładu w sierpniu 2023 r. o kredyt mieszkaniowy wnioskowało łącznie niemal 39 tys. potencjalnych kredytobiorców, podczas gdy rok wcześniej było ich nieco ponad 12 tys. Do 21 grudnia 2023 r. podpisano ok. 55,8 tys. umów kredytowych.

Tydzień później Bank Gospodarstwa Krajowego poinformował, że środki na Bezpieczny Kredyt 2 proc. na lata 2023-2024 zostały wyczerpane. Przyjmowanie wniosków kredytowych zakładających dofinansowanie z programu wstrzymano od 2 stycznia 2024 r. Tym samym osobom, które nie zdążyły złożyć wniosku do końca ubiegłego roku, pozostaje czekać na „Mieszkanie na start” — nowy, rządowy program wsparcia w kupnie pierwszego mieszkania.

Czy rząd może cofnąć dopłatę do BK2%, jeśli skończyły się środki?

Przypomnijmy krótko: założeniem programu Bezpieczny Kredyt 2 proc. było wsparcie osób do 45 roku życia planujących zakup pierwszego mieszkania lub domu, budowę bądź dokończenie budowy domu. Preferencyjne warunki kredytu polegają m.in. na przysługujących przez 10 lat dopłatach do rat. Dopłaty wynoszą tyle, ile wynosi różnica między stałą stopą ustaloną w oparciu o średnie oprocentowanie kredytów o stałej stopie w banku kredytującym a oprocentowaniem kredytu zgodnie ze stopą 2 proc.

Wnioski o Bezpieczny Kredyt 2 proc. zostały wstrzymane, ponieważ jak poinformował BGK, osiągnięte zostały ustawowe progi limitów dopłat, tj. 90 proc. dla roku 2024 i 75 proc. dla kolejnych lat. Środki na dopłaty do już udzielonych kredytów są jednak zabezpieczone. Obecnie nic nie wskazuje na to, aby warunki kredytów zaciągniętych w ramach programu miały się nagle zmienić.

Kiedy można stracić dopłaty do Bezpiecznego Kredytu 2 proc.?

Fakt, że Bezpieczny Kredyt 2 proc. został już przyznany, a rząd zabezpieczył w budżecie pieniądze na dopłaty, nie oznacza, że dofinansowania nie można stracić. Ustawa regulująca zasady programu dokładnie określa, w jakich przypadkach dofinansowanie może zostać wstrzymane. Są w niej też informacje, kiedy przyznane dotacje trzeba będzie oddać w całości. Utrata dofinansowania jest możliwa przez całe 10 lat przyznawania dopłat.

Z utratą prawa do dopłat trzeba się liczyć, gdy kredytobiorca:

• nie rozpoczął prowadzenia gospodarstwa domowego w nieruchomości kredytowanej w ramach programu w terminie 24 miesięcy od dnia nabycia prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, zgłoszenia zakończenia budowy takiego domu albo nabycia spółdzielczego prawa dotyczącego lokalu mieszkalnego, albo domu jednorodzinnego;
• zaprzestał prowadzenia gospodarstwa domowego w kredytowanej nieruchomości na co najmniej 12 miesięcy (nawet gdy mieszkanie lub dom stoją wtedy puste);
• przeznaczył kredytowaną nieruchomość na inny cel, niż zaspokajanie własnych potrzeb mieszkaniowych np. prowadzi w niej działalność gospodarczą lub wynajmuje ją albo użycza osobie trzeciej;
• sprzedał kredytowaną nieruchomość (poza dopuszczalnymi wyjątkami);
• popadnie w kłopoty finansowe i ogłoszono względem niego stan upadłości konsumenckiej.

W większości powyższych przypadków prawo do dopłaty wygasa z ostatnim dniem miesiąca, w którym nastąpiło określone zdarzenie. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy kredytobiorca nie rozpocznie prowadzenia gospodarstwa domowego w kredytowanej nieruchomości w ciągu 2 lat od jej zakupu. Wówczas dopłaty wygasną z ostatnim dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił upływ tego terminu.

Kiedy należy zwrócić całą dopłatę do BK2%?

Ustawodawca przewidział także sytuacje, gdy trzeba dokonać zwrotu pełnej kwoty dofinansowania. Dzieje się tak, gdy: kredytobiorca zostanie skazany prawomocnym wyrokiem sądu za oszustwo kredytowe (przestępstwo określone w art. 297 § 1 lub 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. — Kodeks karny). W takim przypadku środki trzeba zwrócić w ciągu 45 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Oszustwem kredytowym jest np. zatajenie faktu posiadania innej nieruchomości, co jest niezgodne z warunkami Bezpiecznego Kredytu 2 proc. Co więcej, owo zatajenie wiąże się z potwierdzeniem nieprawdy w oświadczeniu o spełnieniu warunków programu. Grozi za to nie tylko utrata dopłat i konieczność zwrotu już przyznanych, ale także kara pozbawienia wolności nawet do 5 lat.

Jednocześnie warto mieć na uwadze, że ustawodawca dopuszcza wyjątki od nieposiadania nieruchomości. Dotyczą one chociażby osób, które przed ukończeniem 18 lat odziedziczyły lub otrzymały w darowiźnie nieruchomość, którą następnie zbyły.

Jaki wpływ na dopłaty ma nieterminowa spłata rat?

W przypadku nieterminowego uiszczenia raty, sprawa jest prosta: w miesiącu, w którym nastąpiło opóźnienie, dopłata nie przysługuje. Należy zapłacić pełną kwotę raty. Jednak już w kolejnym miesiącu — o ile wpłata nastąpi terminowo — rata będzie mniejsza o kwotę dopłaty. Dzieje się tak na mocy art. 9b ust. 1 ustawy o rodzinnym kredycie mieszkaniowym i bezpiecznym kredycie 2%, zgodnie z którym, „dopłaty obejmują 120 pierwszych, spłacanych zgodnie z harmonogramem, rat kapitałowo-odsetkowych bezpiecznego kredytu 2%”.

Czy Bezpieczny Kredyt 2 proc. można nadpłacić?

Zgodnie z Ustawą o Bezpiecznym Kredycie, minimalny okres spłaty nie może być krótszy niż 15 lat. Nie oznacza to, że w tym czasie nie można nadpłacić kredytu. Aby jednak nie stracić dotacji, trzeba pamiętać o pewnych regulacjach:

• nadpłata nie może nastąpić przed upływem 3 lat od dnia udzielenia kredytu,
• łączna wysokość wniesionego początkowo wkładu własnego i nadpłaty nie może być większa, niż 200 tys. zł,
• łączna suma nadpłaty i bieżącej raty nie może być wyższa od pierwszej raty z harmonogramu pomniejszonej o dopłatę.

Przed upływem 3 lat można jednak bez obaw o utratę dopłat nadpłacić lub spłacić część kredytu objętą gwarancją BGK. Można także dokonać takiej nadpłaty, aby łącznie z wkładem własnym nie przekroczyła ona kwoty 200 tys. zł.

Bezpieczny Kredyt 2 proc. – warunki

Przypomnijmy, aby otrzymać Bezpieczny Kredyt 2 proc. należało spełnić następujące warunki:

• mieć maksymalnie 45 lat (w przypadku osób wspólnie prowadzących gospodarstwo domowe warunek ten musi spełniać przynajmniej jedna z nich);
• posiadać zdolność kredytową;
• dysponować środkami na wkład własny (albo być beneficjentem programu „Mieszkanie bez wkładu własnego”);
• nie posiadać prawa własności do nieruchomości ani spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego (na terenie Polski);
• nie mieć innego kredytu hipotecznego.