Opłata przygotowawcza – czym jest i kiedy obowiązuje?

Zaciągnięcie zobowiązania finansowego wiąże się z określonymi kosztami – i nie chodzi wyłącznie o całkowity koszt kredytu czy fakt, że kredytobiorca jest zobowiązany co miesiąc do uiszczania wskazanej w harmonogramie kwoty. Najczęściej należy do tego doliczyć również opłatę przygotowawczą. Czym właściwie jest i ile wynosi?

Opłata przygotowawcza – kiedy występuje i czym jest?

Większość osób zdaje sobie sprawę z tego, że musi zwrócić do instytucji udzielającej zobowiązania więcej niż kwota, którą uzyskali w ramach kredytu czy pożyczki. Nie wszyscy wiedzą jednak, jakie koszty składają się na koszty zobowiązania. Jednym z nich może być opłata przygotowawcza – jest to opłata za przygotowanie umowy i rozpatrzenie wniosku kredytowego. Opłata powinna co do zasady odpowiadać rzeczywistym kosztom przygotowania umowy, jednak jej wysokość jest ustalana przez instytucję udzielającą zobowiązania. To z kolei oznacza, że banki i instytucje pozabankowe mają sporą dowolność, jeśli chodzi o ustalenie wysokości takiej opłaty.

Warto jednak podkreślić, że obecnie przepisy określają maksymalną wysokość tzw. pozaodsetkowych kosztów zobowiązania w przypadku pożyczek i kredytów konsumenckich. Wcześniej mogły one wynieść 25 proc. pożyczonej kwoty plus 30 proc. za każdy rok kredytowania (jednak nie więcej niż 100 proc.); te przepisy dotyczą umów zawartych przed 18 grudnia 2022 r. Obecnie, po znowelizowaniu ustawy antylichwiarskiej, pozaodsetkowe koszty zobowiązania nie mogą być wyższe niż 45 proc. całkowitej kwoty kredytu. Oczywiście opłata przygotowawcza to tylko jeden z kosztów ponoszonych przy okazji zaciągania zobowiązania – jest zatem dużo niższa od wspomnianych wartości. Warto jednak wiedzieć, ile maksymalnie mogą wynosić pozaodsetkowe koszty zobowiązania.

Opłata przygotowawcza a prowizja przygotowawcza od kredytu – czy to to samo?

Niekiedy pojęcie opłaty przygotowawczej bywa używane zamiennie z prowizją przygotowawczą – nie jest to jednak właściwe nazewnictwo. Opłata przygotowawcza jest bowiem naliczana przez instytucję udzielającą zobowiązania za przygotowanie wszystkiego, by możliwe było zawarcie umowy kredytowej czy umowy pożyczkowej. Prowizja z kolei jest co do zasady pobierana za udzielenie zobowiązania. To, co różni też obie opłaty to fakt, że prowizja zostanie zwrócona klientowi, jeśli ten odstąpi od umowy kredytu czy pożyczki; zwrot opłaty przygotowawczej może być natomiast znacznie bardziej problematyczny.   

Osoby, które dopiero będą zaciągać zobowiązanie finansowe, powinny zatem zorientować się jeszcze przed złożeniem wniosku, ile wynosi opłata przygotowawcza i pozostałe koszty zaciągnięcia zobowiązania.

Z jakimi jeszcze kosztami musi liczyć się osoba, która chce zaciągnąć zobowiązanie finansowe?

Opłata przygotowawcza to oczywiście tylko jedna z opłat związana z zaciąganiem zobowiązania finansowego – w dodatku nie zawsze jest pobierana przez instytucję udzielającą kredytu czy pożyczki. Do najczęściej pobieranych opłat związanych z udzieleniem zobowiązania finansowego należą prowizja za udzielenie kredytu lub pożyczki oraz koszty usług dodatkowych – czyli koszty typowe dla kredytu udzielanego przez bank. Przyszły kredytobiorca może zostać zobowiązany do wykupienia dodatkowych usług; banki często uzależniają od tego wypłatę zobowiązania. Najlepiej widać to na przykładzie kredytów hipotecznych; kredytobiorca zawsze zostanie zobowiązany do wykupienia ubezpieczenia nieruchomości, ponieważ jej zabezpieczenie leży również w interesie banku. Do dodatkowych opłat tego rodzaju należą również inne ubezpieczenia (np. niskiego wkładu własnego czy ubezpieczenie pomostowe). W przypadku kredytu hipotecznego należy też doliczyć koszt rzeczoznawcy.

Warto mieć zatem na uwadze, że koszty związane z zaciągnięciem zobowiązania finansowego to nie tylko odsetki czy – jak w przypadku kredytu hipotecznego – wkład własny. Koszty okołokredytowe mogą niekiedy sięgać nawet kilku tysięcy złotych, na co nie wszyscy potencjalni kredytobiorcy są przygotowani. Z tego względu dobrym pomysłem jest skontaktowanie się z np. ekspertem mFinanse i zorientowanie się, ile mogą wynieść koszty dodatkowe, w tym ewentualnie opłata przygotowawcza, przy zaciąganiu zobowiązania.

Przed złożeniem wniosku o kredyt lub pożyczkę dobrze też sprawdzić inne kwestie, w tym m.in. zweryfikować swoją zdolność kredytową (np. przy pomocy kalkulatora zdolności kredytowej), sprawdzić ranking kredytów hipotecznych czy skorzystać z kalkulatora rat kredytu gotówkowego – oczywiście w zależności od potrzeb przyszłego kredytobiorcy.