hipoteka przymusowa
19 maja 2023

Hipoteka to rozwiązanie, które pozwala skutecznie zabezpieczyć spłatę wierzytelności. Z chwilą zakupu mieszkania ze środków pochodzących m.in. z kredytu hipotecznego, przyjmuje ona formę dobrowolną – staje się umownym obciążeniem nabywanej nieruchomości w zamian za uzyskanie finansowania z banku. Istnieje jednak także inny rodzaj hipoteki, czyli tzw. hipoteka przymusowa, do ustanowienia której zgoda właściciela mieszkania lub domu jest zbędna. Na czym polega hipoteka przymusowa, kiedy można ją ustanowić i jak kwestia ta wygląda w kontekście ZUS?

Czym jest hipoteka przymusowa?

Hipoteka to ograniczone prawo rzeczowe (tzn. prawo do rzeczy cudzej), które jest formalnym zabezpieczeniem spłaty wierzytelności. Można ustanowić ją np. na nieruchomości, dzięki czemu wierzyciel zyskuje większą pewność co do tego, że zaciągnięte zobowiązanie zostanie spłacone. Jeśli dłużnik nie będzie terminowo spłacać rat, wierzyciel może bowiem dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń z nieruchomości obciążonej hipoteką bez względu na to, kto jest jej właścicielem.

Hipoteka przymusowa daje możliwość wpisania określonej wierzytelności do księgi wieczystej każdej osobie, której wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym (np. orzeczeniem sądu).

 

Czym zatem jest hipoteka przymusowa? To nic innego, jak odmiana hipoteki, do ustanowienia której nie jest potrzebna zgoda właściciela (lub właścicieli) nieruchomości. W takim przypadku nie istnieje żadna formalna umowa między stronami. Inaczej jest w przypadku hipoteki umownej, która bazuje na dobrowolnej, dwustronnej umowie między wierzycielem a dłużnikiem (typowym przykładem jest kredyt hipoteczny, gdzie wierzycielem staje się bank, a drugą stroną umowy jest kredytobiorca).

Szukasz kredytu konsolidacyjnego?

Skonsultuj swoje finanse z doświadczonym ekspertem

Przy hipotece przymusowej, wpisu dokonuje się na podstawie tytułu egzekucyjnego potwierdzającego istnienie zadłużenia: prawomocnego orzeczenia sądu, ugody przed mediatorem, decyzji administracyjnej lub postanowienia prokuratorskiego.

Sprawdź również:

>> Kalkulator kredytu hipotecznego
>> Hipoteka umowna – czym właściwie jest?

Kiedy można ustanowić hipotekę przymusową?

W sytuacji, kiedy wierzyciel realnie obawia się, że może nie odzyskać od dłużnika swoich pieniędzy, ma prawo zwrócić się bezpośrednio do sądu o stosowne orzeczenie, które pomoże mu wyegzekwować jego wierzytelność. Taki tytuł wykonawczy może otrzymać nie tylko osoba prywatna, ale również pożyczkodawca, bank, firma, a nawet urząd skarbowy czy ZUS.

Hipoteka przymusowa a ZUS

Zgodnie z art. 26 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ZUS może wnioskować o założenie księgi wieczystej dla mieszkania czy domu osoby zadłużonej, która zalega z opłatą należności z tytułu składek. W takim przypadku podstawą do działania jest doręczenie decyzji o określeniu wysokości należności – orzeczenie sądu jest zbędne.

W związku z powyższym, przedmiotem hipoteki przymusowej może być np.:

  • udział w nieruchomości należącej do dłużnika;
  • nieruchomość, która jest współwłasnością łączną dłużnika oraz jego małżonka;
  • użytkowanie wieczyste i spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu bądź udział w tym prawie.

Hipoteka przymusowa a podatki

Zarówno Skarb Państwa, jak i jednostki samorządu terytorialnego mogą ustanowić hipotekę na wszystkich nieruchomościach należących do podatnika z tytułu zobowiązań podatkowych. Celem jest spłata wszystkich należności.

Hipoteka przymusowa – kiedy wygasa?

Hipoteka przymusowa wygasa, gdy dłużnik spłaci całość zadłużenia wraz z należnymi odsetkami oraz innymi kosztami, jeśli takie istnieją. Warto jednak pamiętać, że hipoteka nie jest automatycznie wykreślana z księgi wieczystej – aby usunąć wpis, trzeba złożyć wniosek do sądu wieczystoksięgowego wraz z dołączonym dokumentem, który formalnie potwierdzi spłatę całości zobowiązania. Zgodnie z art. 100 ustawy o księgach wieczystych, wierzyciel jest zobowiązany do dokonania wszelkich czynności umożliwiających wykreślenie hipoteki – jest to równoznaczne m.in. z wystawieniem odpowiednich dokumentów, które należy dołączyć do wniosku.

Hipoteka przymusowa a licytacja komornicza

Licytacja komornicza to jeden ze sposobów na drodze do odzyskania należności. Do postępowania egzekucyjnego dochodzi w momencie, gdy strony nie są w stanie dojść do porozumienia bądź, gdy dłużnik przez długi czas nie spłaca swojego zobowiązania. Gdy tak się dzieje, wówczas wierzyciel może złożyć w sądzie wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, które z reguły kończy się nadaniem tytułu wykonawczego. W takim przypadku komornik może przejąć nieruchomość, a następnie wystawić ją na licytacji, by pozyskać środki, które można będzie przeznaczyć na spłatę wierzytelności. Zdarza się jednak, że środki ze sprzedaży nieruchomości nie pokrywają całości długu – wtedy uzyskane pieniądze:

  • w pierwszej kolejności przeznacza się na pokrycie kosztów egzekucyjnych,
  • następnie na należności (m.in. alimentacyjne, za pracę oraz zabezpieczone hipoteką morską),
  • na końcu – na wierzytelności zabezpieczone hipoteką przymusową.

Kolejność ta zawsze jest taka sama i jest zgodna z art. 1025 kodeksu postępowania cywilnego.

To również może Cię zainteresować:

>> Odwrócona hipoteka – sposób na powiększenie domowego budżetu

avatar

Zamów bezpłatną konsultację z ekspertem mFinanse

Zamów bezpłatną konsultację z ekspertem mFinanse

    * pola wymagane

    * Administratorem Twoich danych osobowych jest mFinanse S.A. Twoje dane będą przetwarzane w celu telefonicznego kontaktu konsultanta mFinanse S.A. z Tobą w celu przedstawienia oferty. Wypełnienie powyższych pól jest równoznaczne z wyrażeniem przez Ciebie zgody na ten kontakt. W przypadku zaznaczenia dodatkowej zgody powyżej Twoje dane osobowe będą przetwarzane również w celu przedstawiania Ci ofert w przyszłości. Obie zgody możesz wycofać w dowolnym czasie drogą pisemną lub elektroniczną pod adres rodo@mfinanse.pl. Więcej informacji na temat przetwarzania danych osobowych, w tym o przysługujących Ci prawach oraz o danych kontaktowych Administratora, znajduje się tutaj.

    *mFinanse S.A. z siedzibą w Warszawie (ul. Ks. I. Skorupki 5, 00-546 Warszawa), wpisana do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, XX Wydział Gospodarczy KRS pod nr 0000365126, kapitał zakładowy: 45.245.000 złotych, NIP: 7251903631. Numer wpisu do działu I rejestru pośredników kredytowych: RPH000300. Rejestr pośredników kredytowych dostępny jest na stronie internetowej www.knf.gov.pl.

    Ta strona jest chroniona przez mechanizm reCaptcha i stosujemy Regulamin i Politykę prywatności Google.