Formy zabezpieczeń kredytów dla firm — jakie są dostępne?

Wyobraź sobie, że znajomy chce pożyczyć od Ciebie 2 mln zł. Ma świetny pomysł na biznes, przekonująco opowiada o tym, jak wyda te pieniądze i na jaki zwrot z inwestycji liczy. Czy to wystarczy, abyś bez wahania sięgnął do kieszeni? Pewnie nie. Podobnie bank, zanim wypłaci pieniądze, chce mieć gwarancję ich zwrotu. Z tego tekstu dowiesz się, jakie są rodzaje zabezpieczenia kredytu firmowego i kiedy będą potrzebne.

Banki nie lubią ryzyka. O celu zabezpieczenia kredytów

Wnioskując o kredyt, musisz przekonać bank, że stać Cię na jego spłatę. Oczywiście nie dzieje się to wyłącznie na podstawie Twojej deklaracji, ale po dokładnej analizie zdolności kredytowej. Tak samo jest z kredytem firmowym. Bank poprosi o sprawozdania finansowe i inne dokumenty potwierdzające sytuację firmy, np.: deklaracje podatkowe (CIT, PIT), w zależności od prowadzonej księgowości  księgę przychodów i rozchodów,, rachunek zysków i strat, zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o niezaleganiu w podatkach, potwierdzenie płatności zaliczek na poczet podatku dochodowego itd. Zbada też historię kredytową firmy oraz przedsiębiorcy.

Jeśli ocena zdolności kredytowej firmy wykaże, że udzielenie kredytu może być banku ryzykowne, ustanowienie zabezpieczenia stanie się wymogiem koniecznym, aby kontynuować rozmowy o finansowaniu inwestycji firmowych. Czasami jednak nawet pozytywna ocena zdolności kredytowej nie wystarczy, aby bank udzielił kredytu bez zabezpieczenia.

Zabezpieczenie kredytu to więc dla banku „plan B” na wypadek problemów przedsiębiorstwa ze spłatą kredytu. Jeśli raty przestaną być regulowane, kredytodawca skorzysta z ustalonej formy zabezpieczenia. Dzięki temu ponoszone przez niego ryzyko jest minimalizowane.

Jakie są zabezpieczenia kredytu firmowego?

Zabezpieczenia kredytów dla firm dzieli się na dwie kategorie: osobiste i rzeczowe.

Osobiste zabezpieczenia kredytu firmowego

Pierwsze z nich opierają się na odpowiedzialności majątkowej osoby, która zobowiązuje się spłacić kredyt w razie niewypłacalności firmy. Osobą tą nie musi być kredytobiorca ani właściciel firmy, może to być osoba trzecia, która jest gotowa poręczyć zobowiązanie.

Do zabezpieczeń osobistych należą:

• weksel in blanco,
• awal, czyli poręczenie wekslowe,
• poręczenie cywilne na mocy Kodeksu cywilnego^[i],
• pełnomocnictwo,

 Rzeczowe zabezpieczenia kredytu na firmę

Zabezpieczenia rzeczowe są z kolei oparte na majątku kredytobiorcy. Zabezpieczeniem rzeczowym mogą być: nieruchomości, maszyny, pojazdy czy prawa majątkowe. Jeśli kredytobiorca przestanie spłacać kredyt, bank zyska prawo do przejęcia i sprzedaży danego składnika majątku, aby odzyskać pożyczone środki.

Najpopularniejsze formy rzeczowych zabezpieczeń kredytów dla firm to:

• hipoteka,
• kaucja,
• zastaw rejestrowy^[ii],
• klauzula potrącenia wierzytelności z konta,
• pełnomocnictwo do rachunku bankowego,
• przewłaszczenie na zabezpieczenie.

Jak dobrać odpowiednią formę zabezpieczenia kredytu firmowego?

Każdy rodzaj zabezpieczenia kredytu ma określone zalety, ale też wady. Przykładowo wpisanie hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości ma dla banku wysoką wartość i gwarantuje skuteczne dochodzenie roszczeń, jednak dla przedsiębiorcy oznacza dłuższy proces formalny i ograniczenie swobody dysponowania majątkiem.

Wystawienie weksla in blanco nie wymaga długiego czasu, ale dla kredytobiorcy wiąże się z dużym ryzykiem finansowym, jeśli firma popadnie w problemy finansowe.

Podobnie jest z cesją wierzytelności — jeśli należności z tytułu np. kontraktów i faktur będą trafiały najpierw do banku na poczet spłaty długu, może to ograniczyć bieżące środki dostępne w firmie i wpłynąć na jej płynność finansową.

Aby ocenić, które zabezpieczenie kredytu firmowego będzie optymalne dla Ciebie, weź pod uwagę:

1. wartość kredytu i cel finansowania — jeśli chcesz sfinansować dużą albo ryzykowną inwestycję, bank może wymagać solidnego zabezpieczenia albo kilku zabezpieczeń jednocześnie (np. hipoteki i poręczenia);
2. wartość majątku firmowego oraz osobistego;
3. zastanów się, czy np. obciążenia wpłyną na bieżące funkcjonowanie firmy;
4. oceń ryzyko osobiste;
5. porównaj koszty ustanowienia zabezpieczeń (przykładowo gwarancja bankowa wymaga prowizji).

W wyborze najlepszej formy zabezpieczenia kredytu pomocna będzie konsultacja z ekspertem finansowym. Ekspert mFinanse przeanalizuje także, jak kredyt wpłynie na płynność finansową firmy i jej możliwości rozwoju oraz wskaże korzystną ofertę. Jest to bardzo istotne, bo czasami bank nie daje możliwości wyboru formy zabezpieczenia, a jedynie narzuca preferowane przez siebie — aby nie szukać „w ciemno” instytucji, która przystanie na warunki dogodne dla Ciebie, lepiej zwrócić się po pomoc do specjalisty.

FAQ — najczęstsze pytania o formy zabezpieczeń kredytów dla firm

Czy zabezpieczenie kredytu firmowego jest obowiązkowe?

To zależy od umowy kredytowej — w przypadku niewielkich kwot, odpowiedniej zdolności kredytowej firmy czy stabilnych przychodach bank może udzielić finansowania bez dodatkowego zabezpieczenia. Jednak przy wyższych kwotach albo względnie niedawnej rejestracji działalności, kredytodawca może wymagać zabezpieczenia.

Czy można wykorzystać prywatny majątek jako zabezpieczenie kredytu firmowego?

Tak, dzieje się tak np. w przypadku poręczenia cywilnego. Warto pamiętać, że takie poręczenie ma wpływ na zdolność kredytową poręczyciela.

Co się stanie, jeśli przestanę spłacać firmowy kredyt?

Bank wykorzysta wówczas ustanowione zabezpieczenie. W zależności od tego, co nim jest, może np. przejąć i sprzedać elementy majątku firmy, potrącić środki z konta, skorzystać z weksla in blanco. Jeśli kwota uzyskana z zabezpieczenia nie pokryje całego długu, bank nadal może dochodzić pozostałej części należności.

Źródła: 

^[i] Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 Nr 16 poz. 93), źródło online: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf, dostęp: 13 sierpnia 2025 r.

^[ii] Ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, źródło online: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19961490703/O/D19960703.pdf, dostęp: 13 sierpnia 2025 r.