Likwidacja stawki WIBOR – co to oznacza dla kredytobiorców?

Prawdopodobnie już 1 stycznia 2023 roku stawka WIBOR zostanie zastąpiona innym wskaźnikiem referencyjnym – WIRON. Wiąże się to m.in. z obowiązywaniem innej stawki przy wyliczaniu oprocentowania kredytów konsumenckich. Czy likwidacja WIBOR spowoduje, że raty będą niższe?

Co to jest WIBOR i jak wpływa na kredyty?

WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) to średnia stopa procentowa, po jakiej banki udzielają pożyczek innym bankom komercyjnym (przy jej obliczaniu odrzucane są wartości skrajne). Ma ona znaczenie nie tylko dla polskiego systemu finansowego, dla także dla indywidualnych kredytobiorców. Referencyjna wysokość oprocentowania pożyczek międzybankowych wykorzystywana jest bowiem do ustalania poziomu oprocentowania kredytów, w tym m.in. kredytów gotówkowych oraz kredytów hipotecznych, a także wpływa na wiele działań gospodarczych na krajowym rynku.

Przeczytaj też: Najważniejsze informacje o wskaźnikach WIBOR i WIBOR 

WIBOR obejmuje kilka rodzajów stóp procentowych ustalanych na odmienne okresy czasowe. Najczęściej używa się wskaźników WIBOR na jeden miesiąc (WIBOR 1M), kwartał (WIBOR 3M) lub pół roku (WIBOR 6M). Jest aktualizowany codziennie o godzinie 11:00 w procesie nazywanym fixingiem. Jego wartość można sprawdzić na stronie administratora – GPW Benchmark S.A. Pośredni wpływ na stawki WIBOR mają stopy procentowe NBP.

Zmiany wysokości WIBOR determinują wysokość miesięcznych rat, ponieważ wskaźnik ten jest uwzględniany przez banki przy ustalaniu oprocentowania kredytów.

Likwidacja stawki WIBOR

Wysoka inflacja w Polsce sprawia, że Rada Polityki Pieniężnej nie zaprzestaje podwyżek stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego. Tym samym wzrasta również wskaźnik WIBOR, od którego uzależnione jest oprocentowanie zobowiązań kredytowych udzielanych w złotówkach. Premier Mateusz Morawiecki zapowiedział likwidację WIBOR, a dokładniej jego zamianę na inną stawkę przy wyliczaniu oprocentowania. Prawdopodobnie stanie się to 1 stycznia 2023 roku.

Dlaczego rozważa się takie rozwiązanie? Rząd uznał, że WIBOR nie odzwierciedla w pełni realiów gospodarczych i wartości pieniądza na rynku, ponadto jest niekorzystny dla kredytobiorców. Najczęściej stosowane wskaźniki, czyli WIBOR 3M oraz WIBOR 6M, nie są pokłosiem dokonywanych przez banki transakcji, a wynikają z jedynie z deklaracji, jakie składają instytucje finansowe. Likwidacja WIBOR ma pomóc wszystkim tym, których dotknęły podwyżki stóp procentowych, jest ona częścią czteropunktowego rządowego planu.

Likwidacja stawki WIBOR – co w zamian?

Odejście od wskaźnika WIBOR zatwierdził prezydent Andrzej Duda, podpisując Ustawę z 7 lipca 2022 roku o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Dokument nie precyzuje jednak takich kwestii, jak to, jaka stawka zostanie zastosowana, ani też jaki będzie termin jej wejścia w życie.

Jako zamienniki stawki WIBOR rozważane były następujące wskaźniki:

• WIRF (Warszawski Indeks Rynku Finansowego) – to wskaźnik transakcyjny, który odzwierciedla średnią stopę procentową, po jakiej banki zawierają transakcje depozytowe między sobą oraz z innymi instytucjami finansowymi.
• WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight) – jest on obliczany na podstawie transakcji depozytów niezabezpieczonych w obrębie banków, instytucji finansowych i dużych przedsiębiorstw.
• WRR (Warsaw Repo Rate) – to stawka mierząca stopę procentową transakcji warunkowych, chodzi tutaj o krajowy rynek transakcji zabezpieczonych REPO oraz transakcje typu BSB (buy/sell/back) i SBB (sell/buy/back). Uważa się, że WRR jest wskaźnikiem najodporniejszym na funkcjonowanie rynku w środowisku ujemnych stóp procentowych.

W październiku 2022 roku Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej, powołany w związku z planowaną likwidacją WIBOR, przedstawił Mapę Drogową procesu zastąpienia wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID przez indeks WIRON, który wcześniej był znany pod nazwą WIRD. Jego wartość utrzymuje się niemal na stałym poziomie, z lekką tendencją wzrostową. Jest on ustalany na podstawie danych transakcyjnych o terminie zapadalności O/N (overnight) – nie występuje w nim więc element przewidywań. Dzieje się to codziennie o godzinie 12:15 na podstawie transakcji z poprzedniego dnia roboczego.

Przeczytaj też: Historia zmian stóp procentowych od 2021 roku

WIRON tylko dla nowych kredytobiorców? Czy raty będą niższe?

WIRON to stawka obliczana na bazie realnie tworzonych depozytów, lepiej odzwierciedlająca realia rynkowe oraz odporniejsza na wahania stóp procentowych niż WIBOR. Czy to oznacza niższe raty kredytów dla wszystkich kredytobiorców? Choć minister finansów przekonuje, że tak się stanie,  niekoniecznie musi się to sprawdzić, twierdzą specjaliści. Prawdopodobnie indeks WIRON będzie obejmował tylko nowe kredyty, przynajmniej na początku. Eksperci zwracają uwagę, że w większości krajów tego typu reformy przebiegały w ten sposób, że przez pierwsze dwa lata wchodząca w życie stawka dotyczyła wyłącznie nowej sprzedaży kredytów, dopiero później obejmowała istniejące wcześniej zobowiązania, z tzw. spreadem korygującym.

Jeśli szukasz najkorzystniejszego dla siebie kredytu mieszkaniowego, porównaj oferty różnych banków, korzystając z rankingu kredytów hipotecznych.

Korekta spreadu (różnicy między stawkami referencyjnymi) może spowodować, że raty kredytów zaciągniętych, gdy obowiązywała stawka WIBOR wcale nie będą znacznie niższe. Zgodnie z unijnym prawem zmiana wskaźnika referencyjnego nie może zmieniać ekonomicznej wartości umowy – musi ona pozostać na podobnym poziomie. Dlatego też dla istniejących kredytów do stawki WIRON trzeba będzie doliczyć wspomniany spread korygujący (dla nowych umów wskaźnikiem referencyjnym będzie WIRON). O wysokości spreadu wkrótce zadecyduje minister finansów.

Opracowanie merytoryczne: Joanna Rokowska – ekspert finansowy mFinanse