Co to jest phishing? Uważaj na fałszywe oferty kredytowe

Phishing to jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla bezpieczeństwa naszych danych. Cyberprzestępcy stale rozwijają swoje techniki, aby wyłudzić nasze dane osobowe i pieniądze, a fałszywe oferty kredytowe stają się coraz popularniejsze. Dowiedz się, czym jest phishing i jak się przed nim chronić.

Czym jest phishing?

Phishing to metoda oszustwa, która polega na podszywaniu się pod zaufane instytucje, takie jak banki, urzędy, dostawcy usług czy popularne platformy internetowe w celu wyłudzenia wrażliwych danych.

Dane te mogą obejmować hasła do kont bankowych, numery kart kredytowych, dane logowania do serwisów społecznościowych, a nawet informacje tożsamościowe, takie jak numery PESEL czy adresy zamieszkania.

Jak pokazuje raport CERT Polska, w 2024 roku odnotowano ponad 40 tysięcy zgłoszeń ataków phishingowych w Polsce. Przestępcy często odwołują się do strachu, ciekawości, chęci zysku lub pilności, aby skłonić ofiary do podjęcia pochopnych decyzji.

Na czym polega phishing? Rodzaje ataków

Phishing przybiera różne formy. Oto kilka przykładów najczęściej spotykanych scenariuszy:

• Fałszywe faktury: oszuści wysyłają e-maile informujące o rzekomo niezapłaconych fakturach lub pilnych płatnościach. Celem jest wykorzystanie pośpiechu i braku uwagi.
• Aktualizacja regulaminów/weryfikacja konta: wiadomości podszywające się pod popularne platformy. Informują one o rzekomej konieczności aktualizacji regulaminu, weryfikacji konta lub „niezwykłej aktywności”. Kliknięcie w link prowadzi na fałszywą stronę logowania, która łudząco przypomina oryginał, ale służy jedynie do wyłudzenia danych.
• Fałszywe wiadomości bankowe: powiadomienia o rzekomych problemach z kontem, podejrzanych transakcjach, blokadzie karty lub konieczności odblokowania środków. Celem jest wywołanie paniki i skłonienie ofiary do natychmiastowego działania, co często kończy się przekazaniem danych logowania do bankowości elektronicznej.
• Propozycje „afrykańskiego księcia” (scam nigeryjski): to starsza metoda, ale nadal spotykana. Polega na obietnicy łatwego i szybkiego zysku (np. dziedziczenie fortuny, wygrana na loterii) w zamian za niewielką wpłatę.
• Smishing (SMS Phishing): ataki przeprowadzane za pośrednictwem wiadomości SMS. Często dotyczą fałszywych powiadomień o przesyłkach kurierskich wymagających dopłaty, nieopłaconych rachunkach, rzekomych dopłatach do rachunków za prąd/gaz czy aktywacji usług.
• Vishing (Voice Phishing): phishing wykorzystujący połączenia głosowe. Oszuści podszywają się pod pracowników banków, policjantów, techników IT lub innych zaufanych instytucji, próbując wyłudzić dane przez telefon lub nakłonić do wykonania określonych operacji.
• Spear Phishing: ataki skierowane do konkretnych osób lub grup, często wykorzystujące personalizowane informacje o ofierze, zdobyte np. z mediów społecznościowych. Wiadomości są bardziej wiarygodne, bo zawierają imię i nazwisko odbiorcy, jego stanowisko, nazwy projektów, nad którymi pracuje, czy informacje o jego firmie.
• Whaling (Phishing na „wieloryby”): szczególny rodzaj spear phishingu, którego celem są wysoko postawione osoby w firmach, np. dyrektorzy, prezesi. Oszuści często podszywają się pod zarząd lub kluczowych partnerów biznesowych, aby uzyskać dostęp do poufnych informacji lub zlecić przelewy na duże kwoty.
• Pharming: technika bardziej zaawansowana, gdzie ofiara jest przekierowywana na fałszywą stronę internetową, nawet jeśli wpisze poprawny adres URL. Może to nastąpić poprzez zainfekowanie komputera złośliwym oprogramowaniem.

Przeczytaj też: Dokument PSD2 – czyli troska o bezpieczeństwo konsumentów

Jak rozpoznać phishing? Kluczowe wskazówki

Rozpoznanie ataku phishingowego wymaga czujności i zwracania uwagi na detale, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się nieistotne.

Rozpoznawanie wiadomości phishingowych (e-mail, SMS, komunikator)

Wiadomości phishingowe często zawierają subtelne, ale znaczące sygnały ostrzegawcze. Zwróć szczególną uwagę na drobne błędy językowe, np. literówki, błędy gramatyczne czy nienaturalnie brzmiące sformułowania. Dokładnie sprawdzaj adres e-mail nadawcy – upewnij się, że nie zawiera on choćby niewielkich modyfikacji czy dodatkowych znaków.

Twoją czujność powinny wzbudzić również ponaglenia i ostrzeżenia – jeśli w wiadomości nadawcy wymaga od Ciebie natychmiastowej akcji, uważaj. Nie otwieraj też żadnych podejrzanych załączników.

Rozpoznawanie stron phishingowych

Fałszywe strony internetowe to kluczowy element ataków phishingowych. Oszuści często manipulują adresami URL, aby wyglądały na autentyczne. Zawsze sprawdzaj:

• pełny adres strony (URL),
• jakość materiałów graficznych i layoutu,
• formularze logowania,
• dane kontaktowe, regulamin, politykę prywatności.

Jak sprawdzić link w wiadomości?

Zanim klikniesz jakikolwiek link, zawsze sprawdzaj jego bezpieczeństwo. Możesz najechać kursorem myszy na link (bez klikania). W lewym dolnym rogu przeglądarki (lub w dymku) pojawi się pełny adres URL, do którego prowadzi link. Jeśli jest inny, niż sugeruje kontekst wiadomości, nie klikaj.

Warto wiedzieć, że istnieją darmowe narzędzia online, takie jak VirusTotal czy Google Safe Browse, które pozwalają wkleić link i sprawdzić, czy jest on znany jako złośliwy.

Dowiedz się więcej: Zagrożenia cyberbezpieczeństwa w prowadzeniu firmy – jak im przeciwdziałać?

Jak chronić się przed phishingiem? Praktyczne działania

Skuteczna ochrona przed phishingiem wynika ze świadomości i odpowiednich nawyków, a także wiedzy co zrobić, gdy padniesz ofiarą oszustwa.

Świadomość i nawyki, czyli ochrona przed phishingiem

Najważniejsze zasady ochrony przed phishingiem to:

1. Nie klikaj w podejrzane linki.
2. Uważaj na błędy językowe.
3. Zachowaj ostrożność wobec atrakcyjnych ofert.
4. Używaj silnych, unikalnych haseł.
5. Włącz weryfikację dwuetapową (MFA).
6. Regularnie aktualizuj oprogramowanie.

Jak i gdzie zgłosić phishing?

Jeśli podejrzewasz, że padłeś ofiarą phishingu:

• Zgłoś atak: Niezwłocznie zgłoś incydent do odpowiednich instytucji. W Polsce jest to CERT Polska (Computer Emergency Response Team).
• Skontaktuj się z bankiem lub instytucją: Jeśli podejrzewasz, że Twoje dane bankowe zostały naruszone, natychmiast skontaktuj się ze swoim bankiem poprzez oficjalną infolinię.
• Zmień wszystkie hasła: po podaniu danych logowania do jakiegokolwiek serwisu, natychmiast zmień hasło do tego serwisu oraz do wszystkich innych serwisów, w których używasz tego samego hasła.
• Skanuj komputer antywirusowym oprogramowaniem: Użyj zaufanego programu antywirusowego, aby przeskanować swój komputer i upewnić się, że nie masz złośliwego oprogramowania.
• Monitoruj konta: Regularnie sprawdzaj wyciągi bankowe, historię transakcji i raporty kredytowe pod kątem nieautoryzowanych działań.

To też może Ci się przydać: Czym jest Zastrzeżenie kredytowe w BIK?

Fałszywe oferty kredytowe jako forma phishingu

Fałszywe oferty kredytowe to jeden z najpopularniejszych sposobów, w jaki cyberprzestępcy próbują wyłudzić nasze dane i pieniądze. Oferty te często obiecują szybkie pieniądze bez zbędnych formalności, niskie oprocentowanie, brak weryfikacji zdolności kredytowej lub gwarancję otrzymania pożyczki, co jest szczególnie kuszące dla osób w trudnej sytuacji finansowej.

Szukasz korzystnej oferty kredytu na zakup domu lub mieszkania? Skontaktuj się z jednym z ponad 500 doświadczonych ekspertów w renomowanych placówkach mFinanse: https://mfinanse.pl/eksperci-mfinanse/

Przykłady fałszywych ofert kredytowych to podstawione strony banków. Mogą wyglądać identycznie jak prawdziwe serwisy bankowe. Uważaj także na wiadomości SMS lub e-mail, które informują o rzekomych problemach z kredytem, zaległościach, konieczności weryfikacji danych lub oferujące kredyt z niespotykanie korzystnymi warunkami.

Podejrzane jest też wymaganie opłaty wstępnej i to, że rzekoma instytucja nie chce potwierdzić Twojej tożsamości. Zawsze weryfikuj wiarygodność oferty i instytucji, która ją składa. Sprawdź, czy dana firma widnieje w rejestrze KNF, czy ma pozytywne opinie i czy jej dane kontaktowe są prawdziwe.

Phishing – podsumowanie

Phishing to poważne zagrożenie, które może dotknąć każdego z nas, niezależnie od wieku czy doświadczenia z internetem. Cyberprzestępcy są coraz bardziej wyrafinowani, a ich metody ewoluują. Kluczowe jest, aby być czujnym, znać zasady prewencji i regularnie monitorować swoje dane oraz konta finansowe. Pamiętaj, że Twoja ostrożność jest najlepszą obroną przed oszustami.