Umorzenie kredytu po śmierci kredytobiorcy. Czy jest w ogóle możliwe?

Co się dzieje z kredytem w przypadku śmierci kredytobiorcy? Czy muszą go spłacać najbliżsi? A może istnieje sposób na umorzenie takiego zobowiązania? Zrozumienie tych kwestii ma fundamentalne znaczenie dla rodziny zarządzającej finansami po stracie bliskiej osoby. Podjęcie stosownych działań może uchronić przed poważnymi problemami. Czytaj dalej i dowiedz się, od czego zacząć.

Kredyt i jego spłata: śmierć ich nie rozłączy

Śmierć kredytobiorcy nie jest podstawą do automatycznego umorzenia kredytu. Obowiązek spłaty zobowiązania spada bowiem na spadkobierców. Jeśli zmarły pozostawił testament — będą to osoby w nim wskazane. Warto przy okazji zaznaczyć, że spadkodawca może w testamencie powołać do spadku także osoby spoza rodziny. Taki rodzaj dziedziczenia określa się mianem testamentowego.

Jeśli jednak testament nie został sporządzony, uruchamia się proces dziedziczenia ustawowego. Wówczas uprawnieni do dziedziczenia powoływani są w kolejności określonej w Kodeksie cywilnym:

• w pierwszej kolejności powołane do spadku są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Prawo dokładnie precyzuje, w jakich częściach majątek przypada poszczególnym osobom w zależności od sytuacji rodzinnej;
• w przypadku braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice;
• następna grupa uprawniona do spadku to małżonek, rodzeństwo spadkodawcy oraz zstępni rodzeństwa;
• w przypadku braku wyżej wymienionych, cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy albo ich zstępnym;
• przedostatnią grupę stanowią pasierbowie, ale tylko pod warunkiem, że ich rodzice nie żyją;
• jeśli nie ma rodziny, która przyjęłaby spadek, spadkodawcą ustawowym staje się gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy na terenie Polski nie da się ustalić albo znajdowało się ono za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa.

Na spadek, jaki może odziedziczyć każda z wyżej wymienionych grup, składają się aktywa oraz pasywa. Oznacza to, że odziedziczyć można nie tylko dom i rodowe srebra, ale też długi do spłacenia. Wyjątek stanowią sytuacje, gdy kredyt zaciągnięty został przez dwóch kredytobiorców, np. wspólnie z małżonkiem. Wówczas jego spłata jest obowiązkiem współkredytobiorcy wskazanego w umowie.

Śmierć kredytobiorcy a jego długi: odrzucić spadek czy wnioskować o umorzenie?

Gdy dziedziczymy spadek mamy do wyboru kilka możliwości:

• odrzucić spadek. To rozwiązanie jest najbardziej wskazane, gdy zachodzą podejrzenia, że do masy spadkowej należą głównie długi. Aby upewnić się w tym przekonaniu, można wnioskować do sądu albo komornika o sporządzenie spisu inwentarza. Jego koszt to 400 zł;
• przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Nakłada to na spadkobiercę obowiązek przejęcia długów zmarłego, jednak tylko do wartości odziedziczonych aktywów;
• przyjąć spadek wprost, a więc z koniecznością spłacenia wszystkich potencjalnych długów.

Przyjmując spadek, którego częścią są długi, możliwe jest wnioskowanie o umorzenie kredytu. Składa się go do instytucji finansowej (np. banku albo firmy pożyczkowej), w którym zmarły miał zobowiązania.

Co powinien zawierać wniosek o umorzenie kredytu?

Wniosek taki można złożyć bez względu na to, jakiego rodzaju zobowiązanie powziął zmarły: kredyt gotówkowy, hipoteczny, studencki itd. Jednak w zależności od wysokości długu, jaki pozostawił, instytucje będą mniej lub bardziej skłonne do umorzenia go. O ile w przypadku kredytów studenckich, długi są zwykle umarzane w ciągu 30 dni od dostarczenia aktu zgonu kredytobiorcy, o tyle w przypadku np. kredytów gotówkowych należy już dokładnie umotywować powód wnioskowania o umorzenie.

Wniosek o umorzenie długu po zmarłym jest zawsze rozpatrywany indywidualnie. Nie ma bowiem podstaw prawnych, które narzucałyby na instytucje finansowe obowiązek wydawania pozytywnej lub negatywnej decyzji, gdy zaistnieją określone przesłanki. Oznacza to, że nawet jeśli spadkobierca udokumentuje, że jest w bardzo trudnej sytuacji finansowej i nie stać go na spłatę długu po zmarłym (np. jest trwale niezdolny do pracy), wniosek taki może zostać odrzucony. Jeśli jednak będzie on dotyczył stosunkowo niewielkiej kwoty, której wyegzekwowanie może w przyszłości nastręczyć wysokie koszty, wierzyciele częściej zgadzają się na pełne albo częściowe umorzenie kredytu.

Oprócz uzasadnienia prośby o umorzenie kredytu, we wniosku składanym do instytucji finansowej powinny znaleźć się takie informacje jak:

• data i miejsce napisania wniosku,
• dane osobowe wnioskodawcy,
• dane instytucji, która jest adresatem wniosku,
• tytuł dokumentu (Wniosek o umorzenie kredytu po śmierci kredytobiorcy),
• informacje o umowie, jakiej dotyczy wniosek: data zaciągnięcia kredytu, kwota, numer umowy, dane kredytobiorcy,
• własnoręczny podpis,
• ewentualne załączniki dotyczące sprawy.

Kiedy najłatwiej o umorzenie kredytu po śmierci kredytobiorcy?

Największą pewność umorzenia kredytu po śmierci kredytobiorcy można mieć wtedy, gdy zaciągnięte zobowiązanie było zabezpieczone polisą ubezpieczeniową. Takie ubezpieczenie kredytu gotówkowego lub hipotecznego pokrywa pozostałą do spłaty kwotę długu, co skutkuje umorzeniem zobowiązania bez obciążania spadkobierców. Z tego powodu, zaciągając zobowiązanie, dobrze jest skontaktować się z ekspertem mFinanse, który podpowie jaki rodzaj zabezpieczenia zobowiązania wybrać.

W sytuacji braku ubezpieczenia, umorzenie długu jest zazwyczaj trudniejsze i nierzadko ogranicza się do umorzenia jedynie części zobowiązania: odsetek, prowizji, kosztów obsługi czy windykacji kredytu.