Wykup mieszkań zakładowych – wszystko, co musisz wiedzieć

Mieszkania zakładowe były własnością przedsiębiorstw państwowych, spółek lub Skarbu Państwa. Po wejściu w życie ustawy o prywatyzacji większość z nich została przekazana gminom (i stała się mieszkaniami komunalnymi) bądź firmom prywatnym. Ich najemcy otrzymali wówczas możliwość wykupu lokali na własność. Dowiedz się, jakie są zasady wykupu mieszkań zakładowych i jaka jest wysokość bonifikaty.

Czym są mieszkania zakładowe?

Mieszkania zakładowe to lokale mieszkalne budowane w latach 60. i 70. przez zakłady pracy, przedsiębiorstwa oraz spółki państwowe, których najemcami byli ich pracownicy – był to element polityki socjalnej tamtego okresu. Gdy 1 sierpnia 1990 roku weszła w życie ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zdecydowana większość z nich stała się własnością gmin bądź została wykupiona przez prywatnych inwestorów.

Obecnie w Polsce znajduje się blisko 100 tys. mieszkań zakładowych – w większości przypadków po prywatyzacji najemcy dalej mogli użytkować lokale (byli to przede wszystkim kolejarze, górnicy, leśnicy oraz wojskowi lub ich rodziny). Taka sytuacja spowodowała, że zrodziły się wątpliwości prawne dotyczące własności i możliwości zbywania takich nieruchomości, zdarzały się sytuacje, że mieszkania były sprzedawane bez wiedzy lokatorów. W związku z tym 15 grudnia 2000 roku uchwalono ustawę o mieszkaniach zakładowych regulującą te kwestie.

Wykup mieszkań zakładowych – kto może z tego skorzystać?

Zgodnie z zapisami wspomnianej powyżej ustawy z wykupu mieszkań zakładowych mogą skorzystać:

• pracownicy lub byli pracownicy przedsiębiorstwa, które jest właścicielem nieruchomości, posiadający umowę na czas nieokreślony (jeśli umowa została zawarta przed 12 listopada 1994 roku, może mieć także terminowy charakter) lub administracyjną decyzję o przydziale,
• osoby bliskie dla pracownika lub byłego pracownika firmy, któremu przysługuje najem mieszkania zakładowego – w sytuacji, gdy nie zdążył go samodzielnie wykupić.

O możliwości wykupienia mieszkania zakładowego decyduje jego właściciel, a więc zakład pracy. Jednocześnie najemcy sami mogą złożyć stosowane podanie, jednak wówczas muszą liczyć się z tym, że mogą otrzymać decyzję odmowną.

Jakie są zasady wykupu mieszkań zakładowych?

W przypadku mieszkań zakładowych przeznaczonych przez zbywcę na sprzedaż, osobie uprawnionej przysługuje prawo pierwszeństwa w nabyciu lokalu. Posiadają je również ci, którzy zajmują to mieszkanie na podstawie umowy najmu zawartej na czas nieoznaczony. O tym, że nieruchomość będzie sprzedawana, jej właściciel musi powiadomić w formie pisemnej wszystkich zainteresowanych, wyznaczając jednocześnie trzymiesięczny termin na złożenie oświadczenia o zamiarze kupna lokalu (jest on liczony od dnia doręczenia zawiadomienia). Wykaz lokali przeznaczonych na sprzedaż przez dane przedsiębiorstwo musi też zostać wywieszony w jego siedzibach na okres nie krótszy niż trzy miesiące.

Jeśli to najemca wychodzi z inicjatywą nabycia mieszkania komunalnego, powinien złożyć odpowiedni wniosek. Konieczne jest dołączenie do niego następujących dokumentów: kopii dowodu osobistego, kopii umowy najmu lub administracyjnej decyzji dotyczącej przydziału mieszkania, zaświadczenia o zameldowaniu, w przypadku małżonka osoby uprawnionej – aktu zawarcia małżeństwa, a jeżeli najemca zmarł – aktu zgonu.

Wykup mieszkania zakładowego – bonifikata

Cena, po jakiej osoba uprawniona może wykupić mieszkanie zakładowe, jest sprecyzowana przez ustawę. Najemca może dotrzymać bonifikatę w wysokości:

• 6% za każdy rok pracy w firmie będącej właściciele lokalu,
• 3% za każdy rok najmu mieszkania od zbywcy.

Łączna obniżka nie może przekraczać 95% ceny sprzedaży mieszkania.

Co ważne, sposobem finansowania zakupu mieszkania zakładowego może być kredyt hipoteczny (niezbędne jest wówczas posiadanie zdolności kredytowej). Jeśli zastanawiasz się, jaki kredyt hipoteczny wybrać, na jaki rodzaj stóp procentowych się zdecydować czy też, jaki wkład własny musisz posiadać, porozmawiaj z ekspertem. Możesz również skorzystać z kalkulatora rat kredytów hipotecznych, dzięki któremu porównasz propozycje wielu banków.

Nieco inne zasady dotyczą mieszkań, których własnością jest wojsko. Są one zawarte w ustawie z 10 lipca 2015 roku o Agencji Mienia Wojskowego. Dokument ten precyzuje, jakie lokale mogą zostać wykupione, przy czym zasady te nie obejmują budynków oddanych do użytku po 30 czerwca 2004 roku (chyba że Minister Obrony Narodowej wyrazi na to zgodę). Bonifikata wynosi wówczas:

• 95% – dotyczy to: żołnierzy służby stałej z prawem do emerytury wojskowej, pobierających emeryturę wojskową, zwolnionych ze służby z powodu likwidacji jednostki, inwalidów otrzymujących rentę wojskową oraz członków rodzin żyjących wspólnie z najemcą w chwili jego śmierci,
• 90% – dotyczy to pozostałych najemców z tytułem prawnym do mieszkania wojskowego (głównie czynnych żołnierzy).

Kwota pomniejszenia ceny mieszkania wojskowego nie może być jednak wyższa niż 200 tys. zł.