Mieszkanie w spadku a podatek – co warto wiedzieć? 

Odziedziczenie mieszkania po kimś bliskim to ważny moment zarówno pod względem emocjonalnym, jak i finansowym. Spadkobiercy nie zawsze są jednak świadomi, jakie przepisy związane z podatkami ich obowiązują. Otrzymanie mieszkania w spadku wiąże się nie tylko dopełnieniem formalności, ale również potencjalnymi kosztami. Jakie obowiązki podatkowe wynikają ze spadkobrania? W tym artykule wyjaśniamy najważniejsze kwestie związane z tym tematem.

Spadek a stawki podatkowe

Jakie są stawki podatkowe dla spadkobierców? Jeśli spadkobierca nie należy do tzw. „grupy 0”, czyli najbliższej rodziny, może zostać zobowiązany do zapłaty podatku według skali ustalonej przez prawo podatkowe. Wysokość podatku zależy wówczas od wartości nieruchomości oraz stopnia pokrewieństwa zmarłego ze spadkobiercą. Stawki podatkowe podzielone są na 3 grupy:

1. Grupa I – małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), pasierb, ojczym, macocha, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa.
2. Grupa II – zstępni rodzeństwa (np. dzieci siostry, wnuki brata), rodzeństwo rodziców (np. ciotki, wujowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (np. mąż wnuczki).
3. Grupa III – pozostali nabywcy, tacy jak osoby niespokrewnione, np. znajomi.

W zależności od tego, w której grupie znajduje się spadkobierca, kwota wolna od podatku wynosi:

1. Dla osób z I grupy podatkowej – 36 120 zł.
2. Dla osób z II grupy podatkowej – 27 090 zł.
3. Dla osób z III grupy podatkowej – wynosi 5 733 zł.

W przypadku gdy wartość mieszkania przekracza kwotę wolną od podatku, należy obliczyć wysokość zobowiązania. Podstawowa stawka wynosi:

• 3% dla wartości do 11 128 zł,
• 7% dla wartości od 11 128 zł do 22 256 zł,
• 12% dla wartości powyżej tej kwoty.

Co ważne, podatek oblicza się na podstawie wartości rynkowej nieruchomości. Pamiętaj, że zaniżenie wartości może prowadzić do problemów z Urzędem Skarbowym oraz konieczności zapłaty dodatkowych kar.

Kto jest zwolniony z podatku od spadku?

Podatek od spadku j regulowany przez Ustawę o podatku od spadków i darowizn[1]. Warto podkreślić, że osoby bliskie, takie jak małżonkowie, dzieci czy rodzice, mogą być zwolnieni z tego podatku. Osoba, która dostała spadek po rodzicach, nie musi więc odprowadzać podatku od spadków i darowizn.. Podatek od spadku nie jest bowiem naliczany w przypadku tzw. „grupy 0”, czyli najbliższej rodziny, obejmującej takie osoby jak:

• małżonek/ka,
• dzieci i wnuki,
• rodzice i dziadkowie,
• rodzeństwo,
• pasierbowie oraz ojczym i macocha.

Osoby te mogą skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku, pod warunkiem zgłoszenia nabycia spadku w urzędzie skarbowym w terminie 6 miesięcy prawomocnego  postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku albo zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza

Podatek od dziedziczenia mieszkania – kiedy płacimy?

Podatek od dziedziczenia mieszkania nie jest naliczany w momencie samego dziedziczenia. Obowiązek podatkowy powstaje dopiero w momencie sprzedaży odziedziczonej nieruchomości. Jeśli mieszkanie było własnością zmarłego przez okres dłuższy niż 5 lat, spadkobierca nie musi płacić podatku dochodowego podczas jego sprzedaży.

Ulgi i zwolnienia w podatku od spadków i darowizn

Wielu spadkobierców decyduje się na sprzedaż mieszkania otrzymanego w spadku. Warto jednak pamiętać, że sprzedaż przed upływem 5 lat od nabycia nieruchomości przez spadkodawcę może wiązać się z koniecznością zapłaty podatku dochodowego w wysokości 19% od uzyskanej kwoty.

Pięcioletni okres, o którym mowa powyżej liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości. Wliczany jest w niego zarówno okres posiadania nieruchomości przez spadkobiercę, który dokonuje sprzedaży jak i okres posiadania nieruchomości przez spadkodawcę.

Istnieją jednak ulgi, które pozwalają uniknąć opodatkowania podczas sprzedaży mieszkania. Jeśli środki uzyskane z jego sprzedaży zostaną przeznaczone na własne cele mieszkaniowe (np. zakup nowego mieszkania) w ciągu 3 lat od transakcji, można skorzystać z takiej ulgi mieszkaniowej. Pamiętaj, aby zgłosić zamiar skorzystania z tej ulgi w odpowiednim terminie.

Jeśli planujesz zakup nowej nieruchomości, sprawdź swoją zdolność kredytową za pomocą narzędzi dostępnych online, takich jak kalkulator zdolności kredytowej.

Spadek a kredyt hipoteczny – na co zwrócić uwagę?

Jeśli spadek obejmuje mieszkanie obciążone kredytem hipotecznym, spadkobierca przejmuje zarówno nieruchomość, jak i zobowiązanie finansowe. Warto więc dokładnie przeanalizować warunki umowy kredytowej oraz skonsultować się z ekspertami kredytowymi, którzy pomogą znaleźć najlepsze rozwiązanie w danej sytuacji. Może to być np. refinansowanie kredytu lub jego restrukturyzacja.

Dla osób planujących zakup mieszkania przydatnym narzędziem jest kalkulator kredytu hipotecznego, który pozwala oszacować koszty kredytu oraz wysokość miesięcznych rat.

Może Cię zainteresować: Umorzenie kredytu po śmierci kredytobiorcy. Czy jest w ogóle możliwe?

Inne możliwości finansowe dla spadkobierców?

Jeśli potrzebujesz dodatkowych środków finansowych, warto rozważyć różne formy kredytowania. Kalkulator kredytu gotówkowego pozwoli Ci oszacować wysokość rat w przypadku pożyczki na dowolny cel.

Zachęcamy do konsultacji z ekspertami mFinanse w celu uzyskania szczegółowych informacji dotyczących sytuacji finansowej oraz możliwości kredytowych.

Dzięki uzyskaniu odpowiedniej wiedzy możesz spokojne i bezproblemowo zarządzać odziedziczonym majątkiem.

Przeczytaj też: Rządowe programy mieszkaniowe w Polsce na przestrzeni lat

[1] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19830450207