Co to jest spoofing i jak się przed nim ochronić?

W dobie powszechnej cyfryzacji coraz poważniejszym problemem stają się ataki cyberoszustów. Niezmiennie ich celem jest zmanipulowanie niczego nieświadomych osób i wykorzystanie ich zaufania, by zdobyć ich dane, pieniądze czy dostępy do różnych systemów. Aby to osiągnąć, stosuje się rozmaite techniki, jak podszywanie się pod adresy e-mailowe zaufanych osób lub instytucji czy wyświetlanie fałszywego numeru telefonu (np. banku). To zaledwie przykłady tzw. spoofingu. Czym jest i jak działa spoofing?

Co to jest spoofing?

Spoofing to termin wywodzący się z języka angielskiego, który oznacza naciąganie lub podszywanie się pod kogoś. Jest najczęściej stosowany w odniesieniu do oszustw internetowych i telefonicznych.

Spoofing zwykle przybiera formę fałszywych:

• połączeń telefonicznych z numerem, który tylko sprawia wrażenie zaufanego kontaktu, np. od kogoś bliskiego – na smartfonie potencjalnej ofiary wyświetla się znany jej numer telefonu (Caller ID Spoofing);
• e-maili z pozoru zaufanych instytucji, jak banki czy urzędy (e-mail spoofing);
• stron, które pod względem wizualnym łudząco przypominają prawdziwe (spoofing DNS).

Na czym polega spoofing telefoniczny?

Najczęściej do ataków spoofingowych dochodzi przez telefon. Wówczas cyberprzestępcy wykorzystują specjalne narzędzia dostępne w sieci, jak np. bramki telefoniczne, by podszyć się pod zaufane numery telefonów.

Jeśli masz wątpliwości co do połączenia i podejrzewasz, że może być ono próbą oszustwa, rozłącz się, a następnie oddzwoń do prawdziwego rozmówcy ze swojej listy kontaktów.

W rezultacie potencjalna ofiara widzi na ekranie swojego smartfona znajomy numer i może uznać, że dzwoni do niej ktoś bliski, bank czy inna instytucja, z którą warto porozmawiać. Dzięki temu cyberprzestępcy mogą łatwiej wyłudzić dane lub pieniądze.

Gdzie zgłosić spoofing telefoniczny i inne jego rodzaje?

Spoofing telefoniczny, podobnie jak internetowy zawsze należy zgłaszać. Do wyboru masz:

1. Policję – możesz wybrać najbliższy komisariat lub komendę.
2. CERT Polska – to słuszny wybór, zwłaszcza gdy doszło do spoofingu w internecie.
3. Operatora telekomunikacyjnego – jeśli nastąpiła próba spoofingu przez telefon, koniecznie zgłoś to do swojego operatora.

Gdy zgłaszasz oszustwo, staraj się podać jak najwięcej szczegółów:

• dokładną datę i godzinę zdarzenia,
• numer telefonu, który został wykorzystany przez oszusta,
• treść rozmowy,
• straty finansowe, jeśli do nich doszło.

Im więcej informacji przekażesz odpowiednim organom, tym lepiej. Warto np. zachować korespondencję, zrobić zrzuty ekranu, pobrać potwierdzenia transakcji, jeśli do nich doszło.

Pamiętaj, żeby w przypadku utraty pieniędzy, niezwłocznie zgłosić sprawę również do swojego banku.

Jak chronić się przed spoofingiem?

Aby skutecznie chronić się przed spoofingiem, warto przestrzegać pewnych podstawowych zasad bezpieczeństwa.

Pracownicy banku nigdy nie poproszą Cię o podanie haseł, PIN-ów, pełnych numerów kart płatniczych czy wykonanie przelewu. Jeśli Twój rozmówca postępuje inaczej, niezwłocznie zakończ połączenie i skontaktuj się z bankiem.

Przede wszystkim, zachowuj szczególną ostrożność, gdy dzwoni do Ciebie bank lub ktoś z urzędu. Choć numer wyświetlony na ekranie Twojego telefonu nie musi budzić żadnych zastrzeżeń, może być sfałszowany. Jeśli w trakcie rozmowy będziesz podejrzewać, że rozmawiasz z oszustem, zakończ połączenie, a następnie samodzielnie zainicjuj telefon i zweryfikuj, czy osoba, która dzwoniła, mówiła prawdę.

Zachowaj czujność także wtedy, kiedy planujesz wziąć kredyt. W takim przypadku najlepiej porozmawiać o nim z ekspertami mFinanse podczas umówionej konsultacji, a nie dzielić się cennymi danymi przez telefon zainicjowany przez kogoś, kto w jakikolwiek sposób budzi Twoje zastrzeżenia i usilnie próbuje wydobyć takie informacje, jak hasła czy cały numer PESEL itd.

Spoofing – podsumowanie

• Aby chronić się przed spoofingiem w internecie, nigdy nie otwieraj podejrzanych linków czy załączników.
• Staraj się także regularnie zmieniać swoje hasła i korzystaj z weryfikacji wieloetapowej (np. dodatkowa weryfikacja tożsamości w aplikacji mobilnej banku, weryfikacja poprzez kody SMS itd.).
• Zwracaj uwagę na ton i język rozmówcy, ponieważ w przypadku spoofingu możesz mieć do czynienia z manipulacją. W takiej sytuacji osoba, z którą rozmawiasz może być przesadnie formalna i oficjalna lub przeciwnie — zbyt luźna i koleżeńska, by zyskać Twoją przychylność.
• Aplikacje pobieraj wyłącznie z zaufanych źródeł, a także regularnie wymieniaj sprzęt i aktualizuj oprogramowanie, z którego na co dzień korzystasz.
• Częstą praktyką oszustów jest bazowanie na presji czy sile autorytetu — nie daj się nabrać. Gdy poczujesz, że druga strona próbuje wywierać na Tobie poczucie pilności (np. „proszę natychmiast zrobić przelew”, „należy niezwłocznie podać numer BLIK”) czy nawet strachu, to może być próba oszustwa.
• Uważaj na zagraniczne numery telefonów — niekiedy oszuści dzwonią, wykorzystując zagraniczne numery telefonów. Jeśli nie oczekujesz żadnego telefonu z zagranicy, nie odbieraj takich połączeń.

Przeczytaj również, o phishingu, a także o zagrożeniach cyberbezpieczeństwa w prowadzeniu firmy i temu, jak im przeciwdziałać.