Scoring kredytowy – co to jest?

Gdy banki rozpoznają wniosek kredytowy, sprawdzają wiele czynników, które determinują ich decyzję. Oceniają zdolność kredytową, historię spłat, jednak często chcą mieć pełniejszy obraz Twojej sytuacji majątkowej. Dlatego korzystają także ze scoringu kredytowego. Czym jest i jaką pełni funkcję w procesie kredytowym? Sprawdź!

Co to jest scoring kredytowy?

Scoring kredytowy to narzędzie, z którego korzystają banki przy procesie weryfikacji kredytowej klienta (osoby fizycznej lub firmy). Wynik analizy ma formę punktową i odzwierciedla prawdopodobieństwo terminowej spłaty zobowiązania w ciągu najbliższego roku.

Im więcej punktów otrzymasz w ramach procesu weryfikacji, tym większa szansa, że uzyskasz pozytywną decyzję kredytową.

Zobacz też: Negatywny wpis w BIK-u a kredyt hipoteczny

Znaczenie scoringu dla banków i klientów

Scoring kredytowy jest ważny zarówno dla instytucji kredytujących, jak i dla klientów. Dzięki niemu banki mogą w szybki i obiektywny sposób:

• ocenić ryzyko związane z udzieleniem finansowania,
• odpowiednio dostosowywać ofertę do profilu klienta.

Jeśli prawdopodobieństwo, że kredytobiorca nie będzie terminowo spłacał rat, jest stosunkowo wysokie, kredytodawca może uzależnić przyznanie finansowania od wykupienia dodatkowego ubezpieczenia.

Z kolei dla potencjalnych klientów wynik analizy jest istotnym wskaźnikiem, który wpływa na zaproponowane im warunki kredytu – wysoka punktacja zapewnia korzystniejszą ofertę. Oprócz tego, dzięki scoringowi, klienci mogą zrozumieć, jak bank postrzega ich predyspozycje do spłaty zadłużenia.

 Czynniki wpływające na scoring kredytowy

Gdy chcesz wziąć kredyt, idziesz do banku, wypełniasz wniosek, a następnie czekasz na decyzję. To, co dzieje się w międzyczasie, to proces oceny Twojej wiarygodności kredytowej. Specyficzny rodzaj „testu”, w którym instytucja kredytująca bierze pod uwagę m.in.:

• Terminowość spłat wcześniejszych zobowiązań – regularne podnoszą scoring, opóźnienia go obniżają.
• Wysokość i stabilność dochodów – wyższe, regularne dochody są oceniane pozytywnie.
• Aktualne zobowiązania finansowe – wysokie zadłużenie lub wykorzystywanie limitów kredytowych może obniżać ranking.
• Koszty utrzymania i liczba osób na utrzymaniu – im wyższe koszty, tym niższa będzie Twoja zdolność kredytowa.
• Historia kredytowa – znaczenie ma jej długość i jakość.
• Częstotliwość składania wniosków kredytowych – jeśli zbyt często aplikujesz o kredyt, bank może przyznać Ci gorszą punktację.
• Czynniki jakościowe, czyli m.in. wykształcenie, wiek, wykonywany zawód, stan cywilny, liczba osób, z którymi mieszkasz – mogą mieć istotne znaczenie dla wyniku.

Bank sumuje punkty w ramach powyższych kategorii, które składają się na scoring kredytowy. Jeśli będzie on wysoki, istnieje duże prawdopodobieństwo, że otrzymasz finansowanie na korzystnych warunkach. Niska pozycja w rankingu powoduje, że instytucja kredytująca może nie udzielić Ci kredytu lub zaproponować mniej korzystne warunki finansowania, np. z wyższym oprocentowaniem.

 Czy każdy czynnik scoringu kredytowego ma taką samą wagę?

Wiesz już, że scoring kredytowy opiera się na analizie kilkunastu różnych czynników, ale czy każdy z nich ma taką samą wagę? Otóż algorytmy stosowane przez banki do obliczania scoringu są ściśle strzeżone, a instytucje nie ujawniają szczegółów dotyczących ich wartości.

Poszczególne elementy mogą mieć różne znaczenie w zależności od polityki finansowej obowiązującej u konkretnego kredytodawcy. Niektórzy mogą np. priorytetowo traktować regularne wpływy na konto, podczas gdy inni skupiają się głównie na historii kredytowej klienta. Oznacza to, że dokładny sposób obliczania scoringu pozostaje niedostępny dla klientów.

Dlaczego? Gdyby zasady weryfikacji były jawne, mogłoby istnieć prawdopodobieństwo, że wnioskodawcy wpływaliby na wynik analizy, by uzyskać pozytywną decyzję kredytową. To prowadziłoby do sztucznego zawyżania zdolności kredytowej, a w efekcie do zaciągania zobowiązań przekraczających ich możliwości finansowe.

Zastanawiasz się jak przygotować się do kredytu hipotecznego? 

Zobacz nasze wideo: 

 Scoring kredytowy a BIK

Biuro Informacji Kredytowej (BIK) to instytucja, która gromadzi, przechowuje i udostępnia dane dotyczące zobowiązań kredytowych osób fizycznych oraz firm. Jej ocena punktowa pomaga bankom oraz innym instytucjom finansowym w procesie oceny wiarygodności potencjalnych klientów.

W jaki sposób? Wystarczy, że pobiorą one raport BIK dotyczący danej osoby lub przedsiębiorstwa. Na podstawie tych informacji kredytodawcy mogą skuteczniej ocenić ryzyko związane z udzieleniem kredytu i podjąć właściwą decyzję (negatywną lub pozytywną).

Nie tylko banki mogą uzyskać raport BIK, Ty też możesz to zrobić. Wystarczy, że wejdziesz na stronę instytucji i pobierzesz odpowiedni plik (dla klientów indywidualnych lub biznesowych). Pamiętaj, że wygenerowanie zestawienia Twojej historii kredytowej jest odpłatne – aktualne stawki znajdziesz na stornie BIK, w odpowiedniej zakładce.

 Niski scoring kredytowy – co dalej?

Twój scronig kredytowy okazał się niski, a bank wydał negatywną decyzję kredytową? Nie musisz od razu rezygnować ze swoich planów. W pierwszej kolejności możesz napisać do banku z prośbą o wyjaśnienie przyczyn odmowy udzielenia kredytu. Dzięki temu dowiesz się, co wpłynęło na niezadowalającą punktację i jak możesz poprawić swoją sytuację finansową.

Co jeszcze możesz zrobić? Przeanalizuj budżet domowy oraz bieżące potrzeby w kontekście wniosków przedstawionych przez instytucję kredytującą. Być może warto zmienić parametry kredytu, np. obniżyć kwotę kredytu, wydłużyć okres spłaty, zawnioskować o kredyt z współkredytobiorcą. Dzięki temu możesz zwiększyć szanse na pozytywne rozpatrzenie drugiego wniosku.

A jeśli chcesz dobrze przygotować się do kolejnej procedury kredytowej, skorzystaj z kalkulatora zdolności kredytowej. To wirtualne narzędzie, które pomoże Ci ustalić, czy jesteś w stanie spłacić zadłużenie bez uszczerbku dla swojego budżetu. Wpisujesz lub przesuwasz suwakiem po osi najważniejsze parametry, czyli m.in.:

• łączny dochód netto,
• sumę miesięcznych zobowiązań netto,
• wiek,
• liczbę osób, z którymi mieszkasz,
• okres kredytowania.

Symulator przygotuje dla Ciebie propozycje najlepszych ofert banków, w których możesz mieć większe szanse na uzyskanie pozytywnej decyzji kredytowej. Pamiętaj jednak, że to jedynie hipotetyczne zestawienie, a ostateczny wynik scoringu ustala konkretna instytucja kredytująca.

Różne banki mogą inaczej oceniać zdolność kredytową, więc po poprawie scoringu możesz spróbować ponownie złożyć wniosek do innego kredytodawcy.

 Czy można poprawić scoring kredytowy?

Negatywna decyzja kredytowa z powodu niezadowalającego scoringu to także szansa, by poprawić zdolność kredytową. Oczywiście, na niektóre czynniki nie masz wpływu — jak choćby na wiek. Jednak na wiele z nich masz realny wpływ. Co możesz zrobić? Oto kilka przydatnych wskazówek:

• Pilnuj terminowych spłat wszystkich zobowiązań, w tym rachunków za media i inne opłaty domowe.
• Zadbaj o stabilność zatrudnienia – najlepiej, jeśli masz umowę o pracę na czas nieokreślony. Gdy pracujesz na podstawie umowy cywilno-prawnej, np. umowy zlecenia, spróbuj porozmawiać z przełożonym, czy istnieją szanse na zmianę podstawy zatrudnienia.
• Ogranicz liczbę posiadanych kart kredytowych i innych zobowiązań finansowych, nie zaciągaj wielu kredytów jednocześnie – wiele otwartych kont lub nieużywanych kart mogą sugerować potencjalne ryzyko zadłużenia. Dlatego rozważ, czy nie lepiej zamknąć któryś rachunek lub zmniejszyć limit kredytowy, jeśli z niego nich nie korzystasz.
• Unikaj składania wniosków kredytowych w kilku instytucjach naraz, ponieważ może to negatywnie wpłynąć na ocenę punktową.

Jeśli masz firmę, to ważny będzie czas prowadzenia działalności – dla wielu banków minimalny okres wynosi co najmniej rok. Im dłużej działasz na rynku, tym masz większe szanse, by otrzymać korzystne warunki kredytowania.

Scoring kredytowy – kilka słów o różnych rodzajach scoringu

Wiesz już, że proces wyliczania scoringu kredytowego nie jest ograniczony tylko do aspektów ekonomicznych i finansowych. Wpływ na wynik mają też czynniki:

• socjologiczne – dotyczące m.in. stylu życia, wykształcenia,
• psychologiczne – związane z podejściem do ryzyka czy postawą wobec finansów,
• demograficzne, takie jak m.in. wiek, miejsce zamieszkania, liczba osób na utrzymaniu.

Banki, oprócz szeroko stosowanego scoringu, wykorzystują także inne sposoby oceny ryzyka kredytowego. Dlaczego? Dzięki temu mogą uzyskać pełniejszy obraz wiarygodności klienta lub firmy, ponieważ każde z narzędzi analizuje inne aspekty. Dlatego można wyróżnić także:

• Scoring aplikacyjny – stosowany głównie wobec nowych klientów lub przy nowych produktach. W tym kontekście bank analizuje dane podane we wniosku, takie jak wiek, zawód, stan majątkowy czy miejsce zamieszkania, porównując je z profilami dotychczasowych kredytobiorców.
• Scoring behawioralny – wykorzystywany wobec stałych klientów banku. Pozwala ocenić ich wzorce zachowań, m.in. rodzaj i częstotliwość transakcji na rachunkach, historię spłat, długość relacji z bankiem oraz średnie obroty na koncie. Ten tym scorignu bazuje na danych z ostatnich miesięcy lub lat.
• Scoring fraudowy – to narzędzie do wykrywania i zapobiegania próbom oszustw finansowych. Analizuje m.in. nietypowe dane we wnioskach, powiązania z wcześniejszymi próbami wyłudzeń czy podejrzane zachowania online.

Dzięki zastosowaniu tych metod banki mogą skuteczniej oceniać zarówno zdolność kredytową, jak i oszacować ryzyko nadużyć ze strony potencjalnych kredytobiorców.

Scoring kredytowy a leasing

Firmy leasingowe korzystają ze scoringu kredytowego jako jednego z narzędzi oceny ryzyka finansowego klientów, zwłaszcza przedsiębiorstw ubiegających się o leasing. Ta klasyfikacja punktowa pomaga im szybko i obiektywnie ocenić wiarygodność leasingobiorcy na podstawie m.in.:

• historii kredytowej,
• obrotów firmy,
• terminowości spłat zobowiązań.

Na podstawie scoringu firmy leasingowe ustalają warunki finansowania, takie jak wysokość rat, oprocentowanie czy wymagana zaliczka przy podpisaniu umowy. Co to oznacza w praktyce dla leasingobiorcy? Wysoki wynik zwiększa jego szanse na uzyskanie korzystniejszych warunków leasingu.

Scroing kredytowy – podsumowanie najważniejszych informacji

Scoring kredytowy jest punktową oceną ryzyka kredytowego klienta. Banki wykorzystują to narzędzie do oceny wiarygodności finansowej klientów oraz precyzyjnego dopasowywania oferty do potrzeb wnioskodawcy. Warto pamiętać, że:

• Scoring to wypadkowa różnych czynników, m.in. historii kredytowej, dochodów, innych zobowiązań, wieku, terminowości spłat. Każdy z czynników może mieć inną wagę, a zasady analizy są tajemnicą banku.
• Instytucje kredytowe mogą korzystać z tej procedury weryfikacji podczas rozpatrywania wniosków o kredyt hipoteczny, gotówkowy, a także kartę kredytową.
• Wysoki wynik w skalali scoringu zwiększa szanse na uzyskanie kredytu na korzystnych warunkach.
• Regularne monitorowanie historii kredytowej przez klienta i terminowe spłacanie zobowiązań pozytywnie wpływa na ostateczną ocenę.

Dlatego, jeśli wiesz co to jest scoring, lepiej przygotujesz się do procedury kredytowej i zwiększysz swoje szanse, by otrzymać pozytywną decyzję banku.

Zobacz też: Stopy procentowe – jak zmiany wpływają na kredytobiorców?